دیپلماسی فرهنگی و معرفی تمدن بر عهده کتاب است

وی ادامه داد: اگر ما بگوییم انس ما با کتاب است، افتخار ما به کتاب است، هدایت ما از کتاب و فرهنگ و ادب و شعر ما از کتاب است و دیپلماسی فرهنگی ما بر عهده کتاب است سخنی به گزاف نگفته‌ایم.

رئیس‌جمهور کشورمان خاطرنشان کرد: ما دارای آیین و دینی هستیم که معجزه پیامبرش کتاب و میراث امامش نیز کتاب که آن کتاب قرآن مجید و این نهج‌البلاغه است.

روحانی ادامه داد: اگر بگوییم افتخارات سرزمین ما فرهنگ اسلام و ایران در شاهکاری چون شاهنامه تحفه‌ای چون بوستان و گلستان و اثری چون مثنوی معنوی و یک اثر گرانبهایی چون دیوان حافظ جمع شده، واقعیتی است که ما با کتاب با دنیا حرف زدیم و تمدن ما از طریق کتاب معرفی می‌شود.

رئیس‌جمهور در ادامه گفت: زبان گویای اسلام ما نیز کتاب است و نه شمشیر و با کتاب، قرآن، آیات، کلمات پیامبر اسلام، صحابه و امامان واقعیت اسلام برای جهانیان تبیین شده است و هنوز قرن دوم هجری بود که صدها کتاب در تفسیر قرآن و تدوین احادیث و بیان فقه اسلامی تدوین شد.

روحانی با بیان اینکه مفخر ما کتاب است،‌گفت: پشتوانه ما و راه توسعه ما کتاب است و خواهد بود. بعضی‌ها فکر می‌کنند در جدال بین کتاب کاغذی و کتاب دیجیتال این کتاب کاغذی است که روز به روز مغلوب‌تر می شود و کم‌کم جای آن کتاب هوشمند جایگزین می‌شود.

وی ادامه داد:‌ گرچه ممکن است شکل کتاب به صور گوناگون در جامعه نشر پیدا کند اما هیچ چیز جای کتاب را نخواهد گرفت و کتاب پایدار خواهد ماند. مگر می‌شود خانه‌ای با همه ابزار الکترونیکی باشد و یک کتابی به نام قرآن و ده‌ها کتاب دینی و روایی و تاریخی در قفسه خانه نباشد و اوراق آن کتاب زیارت نگردد.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه ما در قبال کتاب وظایفی داریم، گفت: کتاب که مجموعه‌ای از مترجم و مؤلف و ویراستار است همه اینها دست به دست هم می‌دهند تا کتابی نوشته شود و به دست اهل آن رسانده شود، برای این کار دولت حداقل در زمینه سخت‌‌افزاری احساس وظیفه می‌کند تا همه وسایل سخت‌افزار را در اختیار ناشران و مؤلفان نمایشگاه‌ها قرار دهد.

روحانی با تأکید بر این موضوع که باید در زمینه نرم افزاری کار را سهل‌‌تر کنیم، گفت: فضای ما باید فضای امن باشد البته اصولی همچون احترام به فرهنگ دینی و چارچوب امنیت ملی و توجه به هویت اسلامی، ملی و دینی باید مورد توجه همه باشد.

وی در ادامه گفت: نمی‌توان آنچنان دروازه‌ها را باز کرد تا هر خرافه‌ای به نام کتاب در اختیار دیگران قرار گیرد یا هر سخن افراطی به نام کتاب،‌ دین یا انقلاب در اختیار جوانان ما قرار گیرد. البته اینچنین هم نمی‌توان سخت‌گیرانه و سوءگرایانه عمل کرد که برای مؤلف و ناشر ما زحمت ایجاد شود.

رئیس‌جمهور تصریح کرد: اصول ما برای نشر باید کاملا شفاف،‌ روشن و کوتاه باشد که اگر اینگونه نباشد نظارت‌‌ها سلیقه‌ای می‌شود و در نتیجه چاپ اول مجاز، چاپ دوم ممنوع و چاپ سوم مستحب می‌شود و هر کسی به سلیقه‌ای عمل می‌کند و خدا نکند چنین موضوعاتی جناحی شود و سلایق شخصی مد نظر قرار گیرد.

روحانی خاطرنشان کرد: کتاب برای بیان واقعیت‌ها، تاریخ گذشته، رفع نیازمندی‌های روز و برای مهارت آموزی و رسیدن به قله‌های دانش است. کتاب برای آن است که جامعه بتواند با بهترین ابزار علمی مشکلات را حل کند.

وی با اشاره به برگزاری پر رونق هر ساله نمایشگاه بین‌المللی کتاب در تهران گفت: اینکه گفته می‌شود سه هزار عنوان کتاب داخلی و 160 هزار کتاب خارجی در این نمایشگاه عرضه می‌شود و اینکه هزاران ناشر داخلی و خارجی حضور دارند،‌جای افتخار است و اینکه گفته می‌شود در سال گذشته 3 میلیون نفر از نمایشگاه کتاب بازدید کردند جای خوشبختی است.

رئیس‌جمهور در ادامه گفت: اما به همین نسبت باید کتاب‌فروشی‌های ما نیز در سطح کشور پررونق و کتابخانه‌های عمومی ما پرمراجعه شوند، اگر کتابخانه‌های عمومی ما خلوت و ناشران ما در انتظار مشتری باشند پیداست که ما مشکل داریم و هنوز آشتی کامل با کتاب به وجود نیامده است.

روحانی با بیان اینکه هم دولت، هم ناشران و هم مردم در این زمینه مسئولیت دارند، گفت: همه باید کتاب را رونق دهیم و در این زمینه راهی وجود ندارد مگر اینکه کتاب خریدن و کتابخوانی وارد سبک زندگی ما شود و تا زمانی که اینچنین نشود ما نمی‌توانیم این مشکل را حل کنیم.

وی با رد ارزان کردن قیمت کتاب، گفت: هر کتابی را که مجانی کرده‌ایم افراد تنها کتاب را ورق می‌زنند و نمی‌خوانند. باید برای کتاب پول داد تا صفحه صفحه آن خوانده شود. آمار می‌گوید فلان کتاب آن مقدار نشر یافت و مجانی به همه جا فرستاده شد و آمار آن بالا رفته است اما با این وضعیت چند نفر آن کتاب را خواندند و چه مقدار تأثیرگذار بوده است.

رئیس‌جمهور گفت: آثار کتاب را باید در جامعه‌، اخلاق اجتماعی و در رقابت سالم و یا خدای ناکرده ناسالم بین احزاب و گروه‌ها مشاهده کنیم. معیار در جامعه ادب، اخلاق، اعتدال و تدین، کشور دوستی و مردم دوستی است. کتاب خوب یا بد به این نیست که به نفع من یا به ضرر من باشد کتاب خوب باید با استدلال و با ادب همراه باشد.

روحانی با تأکید بر اینکه کتاب خوب، کتاب مستدل و همراه با اخلاق است،‌گفت: کتابی که با بی‌ادبی همراه باشد ولو به ظاهر با شعار زیبا و مدافع حق و حقیقت باشد کتاب خوبی نیست. لحن ناصحیح، توهین و بی‌ادبی ارزش کتاب را تنزل می‌دهد.

وی با بیان اینکه باید برای در دسترس قرار گرفتن راحت‌تر کتاب اقدامی صورت گرفت،‌گفت: چرا در متروی ما، اتوبوس واحد ما، قطارهای شهری ما و هواپیماهای ما کمتر دیده می‌شود که کسی کتاب بخواند. در برخی کشورهای غربی و شرقی دست یک جوان کتاب است و در اتوبوس، مطب دکتر و ایستگاه راه آهن آن کتاب را می‌خواند و برای کتاب ارزش قائل است.

رئیس جمهور با بیان اینکه باید به کتاب ایمان بیاوریم، گفت: باید به این اعتقاد برسیم که کتاب باید وارد زندگی ما شود، آن روزی که برای یک نوجوان به جای پیراهن کتاب هدیه کردیم و او خوشحال شد آن درست است اما روزی که آن نوجوان با نگاهی اینچنین عنوان کرد که چیز بهتری می آوردی معنایش این است که ما هنوز به کتاب نزدیک نشده‌ایم.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه نویسندگان توانمند باید به عنوان فرهیختگان جامعه معرفی شوند، گفت: تا ما مؤلفان بزرگ را به عنوان فرهیختگان جامعه، ناشران توانمند را به عنوان بزرگترین مددکار جامعه نشناسیم و به جامعه معرفی نکنیم نمی‌توانیم مشکلات را حل کنیم.

روحانی با اشاره به مشکلات فراوانی که در کشور وجود دارد اظهار داشت: مشکلات فراوانی در کشور داریم از آب، محیط زیست، جاده و ریل تا معضلات آسیب‌های اجتماعی و تا معضلات منطقه‌ای، جهانی، هستند و راه حل این معضلات بخشی از آن باید در کتاب ببینیم.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه معرفی انقلاب و فرهنگ یک ملت را باید در کتاب ببینیم، تصریح‌کرد: در بسیاری از کشورهای منطقه خودمان مانند شبه جزیره هند در آسیای مرکزی و در همسایگان غربی و جنوبی می‌بینیم که ایران را با حافظ و سعدی می‌شناسند و ایران را در بسیاری از دانشگاه‌ها با ابن سینا، ذکریای رازی و فارابی می‌شناسند که همه اینها از طریق دیوان و کتابشان است.

وی افزود: بنابراین کتاب هم راه تماس و علقه و دیپلماسی با ملت‌ها و دولت‌های دیگر است و هم باید معضلات منطقه‌ای و بین‌المللی را از طریق کتاب نوشتن و خواندن حل و فصل کنیم.

رئیس‌جمهور ادامه داد: متأسفانه امروز در منطقه ما،‌ کشتار، ترور، انفجار و نابودی قرن‌ها است وجود دارد، دنیا به معضل ما لبخند نزند و فلان کشور آمریکایی یا اروپایی به اینکه سلاح بیشتر به این یا آن کشور می‌فروشند افتخار نکند، منطقه را نا امن می‌کنند، کشورهای همدیگر را به ناروا از یکدیگر هراسان می‌کنند و زمینه برای بازار سلاح مهیا می‌کنند و به منطقه می‌آیند و افتخار می‌کنند که میلیاردها دلار یا یورو سلاح را به این کشورها فروختند و می‌فروشند.

رئیس‌جمهور ادامه داد: نکند از نا امنی منطقه بعضی خوشحالند؟ اینچنین می‌خواهیم صنعت را در دنیا رونق دهند، اینگونه می‌خواهند اشتغال در کشورهای غربی درست کنند،‌ اشتغال کارگر در فلان کارخانه اسلحه‌سازی با کشتار مردم در بغداد و دمشق و صنعا.

رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: مردم باید کشته شوند، آثار تمدنی باید ویران شود به ظاهر ائتلاف علیه تروریسم هم تشکیل شود اما واقعیت چیست؟‌ چرا از بمباران مردم بی‌گناه حمایت می‌کنید، چرا با زبان و در عمل از اختلاف بین اقوام و مذاهب حمایت می‌کنید، ما شیعه و سنی، ترک و فارس و بلوچ و عرب و  ترکمن قرن‌ها با هم زندگی کردیم جنگ و اختلافی نداشتیم.

وی ادامه داد: در همین بازار تهران یا بازار بغداد یا بازار دمشق مغازه مسیحی،‌ یهودی و مسلمان کنار هم بود، مغازه این قوم و آن قوم کنار یکدیگر بود و صبح‌ها به هم سلام می‌کردند و شبها با روی خوش با هم خداحافظی می‌کردند، چرا اختلاف درست کردید و چرا کشتار به پا کردید.

روحانی در ادامه خطاب مؤلفان و ناشران گفت: برای حل درد منطقه، درد جامعه، درد جهان معاصر، ما راهی جز اعتدال، اخلاق و ادب در جامعه نداریم و تا روزی که افراط و افراطی‌گری و خشونت است، دیگران بر این اسب سوار می‌شوند و آن همه معضلات برای جامعه ما می‌آفرینند.

رئیس‌جمهور ادامه داد: دین ما دین کتاب بود و انقلاب ما در این کشور با کتاب بود و با کتاب نشر پیدا کرد امروز همه ما این رسالت و وظیفه سنگین را بر دوش داریم که فرهنگ اخلاق را توسعه دهیم و جوان و نوجوان را به خواندن کتاب تشویق کنیم.

رئیس‌جمهور یادآور شد: من در چند موضع دیگر این را بیان کردم تا در مدارس ما زنگ کتاب‌خوانی احیاء‌ نشود و تا نوجوانان و جوانان ما در دبستان و دبیرستان با کتاب صمیمی نشوند معضل کتابخوانی حل نخواهد شد ما باید از آموزش و پرورش شروع کنیم.

روحانی خاطرنشان کرد: ما باید از مساجد شروع کنیم چطور کتابخانه‌ها در مساجد در دوران انقلاب پررونق بود، باید کتابخانه‌های مساجد را پررونق کنیم و همه باید در این راه تلاش کنیم و بدانیم تا آن زمان کتاب جایگاه واقعی خود را پیدا می‌کند، نقش کتاب جایگاه واقعی خود را پیدا می‌کند، اثر آن در جامعه تعالی فرهنگی و رشد و توسعه خواهد بود.